حوادث جرثقیل سقفی بر اثر عوامل مختلفی ایجاد می شود که خطرات و صدمات جانی و مالی به همراه دارد. خسارات مالی معمولا متوجه بار و اجسام می شود. در ادامه این مقاله به بررسی عوامل مهم در ایجاد حوادث جرثقیل سقفی می پردازیم.
بر اساس OSHA هشتاد درصد از حوادث جرثقیل در نتیجه مستقیم بار اضافی رخ می دهد که باعث آسیب جبران ناپذیر به جرثقیل، آسیب به اپراتور و همچنین سایر پرسنل در محل می شود. آمارها نشان می دهد که به ازای هر ۱۰۰۰۰ ساعت کاری یک حادثه اضافه بار رخ می دهد.
شایع ترین انواع حوادث جرثقیل سقفی چیست؟
- تصادفات رایج جرثقیل
- سقوط جرثقیل به دلیل مونتاژ نامناسب جرثقیل. هر قطعه از تجهیزات دارای راهنمای نصب است که نحوه مونتاژ یا جداسازی آن را مشخص می کند.
- تماس با خطوط برق هوایی
- بارهای رها شده
علل شایع حوادث جرثقیل سقفی چیست؟
- جرثقیل ها دارای محدودیت وزنی هستند تا اطمینان حاصل شود که واژگون نمی شوند.
- مونتاژ نامناسب جرثقیل
- آموزش نادرست پرسنل و اپراتورها
- خرابی های مکانیکی
- عدم بازرسی ها
جرثقیل های سقفی به طور گسترده توسط کارخانجات و سوله ها در صنایع تولیدی و… برای بلند کردن و حمل و نقل اجسام و بارها مواد استفاده قرار میگیرند. این سیستم ها در صورت نصب و کارکرد صحیح، عملیات را ساده تر و ایمن تر می کنند. با این حال، حوادث جرثقیل سقفی، سالانه موجب جراحت و آسیب یا کشته شدن افراد زیادی می‌شود. پیشگیری از این بلایا مستلزم آن است که کارگران خطرات خاص را در حین عملیات تشخیص دهند و از روش های ایمنی برای اجتناب از صدمات، پیروی کنند. این مقاله در مورد هر خطر و راه حل های مطمئن برای کاهش خطرات حوادث جرثقیل سقفی بحث خواهد کرد.
خطراتی که موجب حوادث جرثقیل سقفی می شوند:
این خطرات شامل کار با جرثقیل سقفی تک پل و جرثقیل سقفی دو پل نیز می باشد. هرچند در استفاده از انواع جرثقیل دیگر مانند جرثقیل دروازه ای تک پل یا جرثقیل دروازه ای دو پل و همچنین جرثقیل های سنگبری نیز امکان ایجاد این حوادث وجود دارد، اما ما در این مقاله فقط درباره جرثقیل سقفی و حوادث آن صحبت میکنیم. با توجه به مطالعات انجام شده، خطرات ذاتی ممکن است در محیط بارگیری رخ دهد. بیشتر تصادفات جرثقیل به چندین خطر اساسی نسبت داده می شود. خطرات کلی جرثقیل را می توان به اشکال زیر طبقه بندی کرد:
- خطرات غیرفعال به خطرات غیرقابل شناسایی، ناشی از طراحی جرثقیل یا استفاده از جرثقیل اشاره دارد.
- مخاطرات غیرفعالی که در شرایط خاصی آماده ایجاد آسیب می شوند.
- خطرات فعال خطراتی است که در اثر شرایط خاصی ایجاد می شود که باعث آسیب و خسارت می شود و اقدامات پیشگیرانه برای فرار از آنها بسیار دیر است.
اقدامات پیشگیرانه عمومی حوادث جرثقیل:
به ندرت می توان طراحی جرثقیل را در محل کار تغییر داد تا ایمن تر شود، با این حال، اگر اپراتور و کاربر جرثقیل اقدامات پیشگیرانه را انجام دهند، خطرات جرثقیل قابل کنترل است:
- خطرات را به حداقل برسانید یا از بین ببرید. در طول پروژه های طراحی جرثقیل، خطرات ناشی از شرایط کاری خاص باید به حداقل برسد یا حذف شود.
- خطری را که نمی توان به طور کامل از بین برد، باید با اقدامات مناسب برای محافظت و نظارت برای جلوگیری از فعال شدن یا تحریک خطرات، به حداقل رساند یا کاهش یابد.
اقدامات پیشگیرانه برای حوادث جرثقیل سقفی به شرح زیر توصیه می شود:
- برای جلوگیری از برق گرفتگی، خطوط برق جرثقیل ها باید توسط حفاظ ها یا پوشش های نصب برق محلی پوشانده شوند. همچنین پوشش عایق روی خط بالابر یا وینچ جرثقیل باید تعبیه شود تا از عبور جریان الکتریکی از قلاب جرثقیل از طریق بار به سمت هدایت کننده بار روی زمین جلوگیری شود.
- منطقه خطرناک تولید شده باید توسط نرده های محافظ یا موانع ممنوع شود.
- یک سیستم مهار باید برای محافظت از اپراتور جرثقیل در صورت بروز آسیب نصب شود.
- هنگامی که خطرات با اقدامات ذکر شده در بالا کنترل نمی شوند، باید دستگاه های هشدار دهنده نصب شوند تا خطرات را شناسایی کرده و سیگنال هشدار منتشر کنند.
- رویه ها و آموزش های خاص: رویه‌های عملیاتی ویژه، آموزش و ممیزی باید به کار گرفته شوند تا تضمین کنند که یک روند پایدار و ماندگار بر اجتناب از خطر تأثیر می‌گذارد.
- تجهیزات حفاظت فردی: کاربر جرثقیل، اپراتورها و سایر کارگران مرتبط باید از تجهیزات حفاظتی مناسب مانند دستکش، کلاه سخت، کفش ایمنی، پیش بند، عینک ایمنی، جلیقه نجات، طناب نجات، برچسب برای هدایت بار و غیره استفاده کنند.
خطرات رایج جرثقیل و اقدامات پیشگیرانه حوادث جرثقیل:
تماس با خط برق جرثقیل، تماس ناخواسته هر قسمت فلزی جرثقیل با خط برق فشار قوی
اقدامات پیشگیرانه از حوادث ناشی از برق جرثقیل:
۱) برنامه ریزی قبل از کار موثرترین اقدام برای جلوگیری از خطرات ناشی از حوادث برق جرثقیل است.
۲) به دلیل تعداد زیاد کارکنان شاغل در محل کار، یک نفر مسئول برنامه ریزی قبل از کار تعیین کنید.
۳) راهنمایی بصری باید به اپراتورهای جرثقیل و راهنماهای بار و کسانی که از نزدیک با جرثقیل ها کار می کنند در مورد منطقه خطرناکی که در شعاع ۱۰ فوتی در هر جهتی از خطوط برق جرثقیل قرار دارد، داده شود.
اضافه بار:
اضافه بار برای انواع جرثقیل سقفی سوله، جرثقیل دروازه ای تک پل، جرثقیل دروازه ای دو پل و کلیه جرثقیل ها اکیدا ممنوع است. با این حال، زمانی اتفاق می‌افتد که بارهای بیش از ظرفیت نامی جرثقیل، بارگیری شوند. سپس تصادف جرثقیل به دلیل خرابی یا شکست ساختاری اتفاق می افتد.
اقدامات پیشگیرانه از حوادث ناشی از اضافه بار جرثقیل:
۱) اپراتورهای جرثقیل باید در مورد اندازه گیری بار آموزش ببینند.
۲) دستگاه‌های پیشرفته‌تر و دقیق‌تر مانند سیستم‌های اندازه‌گیری بار باید روی جرثقیل نصب شوند تا در مورد وقوع اضافه بار هشدار داده و عملیات را به طور خودکار متوقف کنند.
۳) آموزش کار به اپراتورهای جرثقیل ضروری است حتی اگر همه آنها واجد شرایط باشند.
۴) پیش از بهره برداری از جرثقیل، وسایل حفاظتی باید آماده باشند.
بارهای نوسانی و برخورد:
این اتفاق زمانی رخ می دهد که یک بالابر به روشی غیر از بالابر عمودی استفاده شود. هنگامی که اپراتور بالابر را قبل از بلند کردن بار روی بار قرار نمی دهد، بار به سمت مرکز ثقل بار حرکت می کند. بار نوسانی نه تنها یک خطر ایمنی قابل توجه است، بلکه بهره وری را نیز کاهش می دهد.
فناوری کنترل نوسان:
نوسان بار علاوه بر اینکه برای اپراتورهای شما خطرناک است، می تواند به تجهیزات آسیب برساند و منجر به تعمیرات پرهزینه و خرابی شود. بالابر چیزی جز یک آونگ نیست و شتاب و کاهش سرعت بار به طور طبیعی باعث چرخش آونگ می شود. یک سیستم کنترل نوسان بار را با خنثی کردن نوسان آونگ ثابت نگه می دارد. سپس اپراتور جرثقیل می تواند بر بلند کردن و پایین آوردن بار بدون کنترل چرخش بار در حین حرکت تمرکز کند.
بارهای رها شده:
سقوط مواد از جرثقیل های سقفی یک نگرانی قابل توجه در هر محوطه ی کاری است. عوامل متعددی می تواند منجر به صدمات شدید یا مرگ شود، از جمله اختلال بینایی، لغزش، خرابی مکانیکی یا عدم تسلط اپراتور. به عنوان مثال، باری که به درستی ایمن نشده باشد ممکن است بلغزد و آسیب قابل توجهی به کارگران و اموال موجود در منطقه وارد کند.
برای کمک به جلوگیری از این بلایای احتمالی، تمام تجهیزات باید تحت بررسی های معمول تعمیر و نگهداری قرار گیرند. اپراتور باید بازرسی روزانه جرثقیل را انجام دهد و همه کارکنان باید از PPE مناسب استفاده کنند.
سیستم های پیشگیرانه ایمنی جرثقیل سقفی:
با توجه به خطرات احتمالی زیاد، جرثقیل ها را می توان با اقدامات پیشگیرانه برای حفظ ایمنی جرثقیل سقفی مقاوم سازی کرد.
جلوگیری از برخورد:
کاهش خطر برخورد به معنی افزایش ایمنی اپراتور، کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری و بهبود بهره وری و زمان کار است. فناوری جلوگیری از برخورد می تواند به شما کمک کند از برخورد جرثقیل به جرثقیل و جرثقیل به دیوار در تاسیسات خود جلوگیری کنید.